HOẠT ĐỘNG PHÁT HIỆN SỚM BỆNH LAO PHỔI TẠI PHƯỚC AN

Lao là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao (Mycobacterium tuberculosis) gây nên. Vi trùng lao có thể gây bệnh ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể:  lao phổi, lao xương, lao da, lao thận, lao màng não, lao hạch, v.v,  trong đó lao phổi là thể lao phổ biến nhất (chiếm 80-85%) và là nguồn lây chính cho người xung quanh.

Lao phổi lây qua đường không khí: khi bệnh nhân lao phổi nói, nhất là khi ho hoặc hắt hơi, sẽ bắn ra chung quanh những hạt đàm nhỏ có chứa một số vi trùng lao, lơ lửng trong không khí một thời gian, như vậy những người tiếp xúc gần bệnh nhân sẽ có nguy cơ hít phải những hạt nhỏ gây nhiễm. Cơ chế lây bệnh lao nguy hiểm hơn COVID-19 vì vi khuẩn lao có thể lây truyền qua đường không khí với các hạt mịn có kích thước từ dưới 5 micro mét, lại có khả năng đối phó, thích nghi với những điều kiện khắc nghiệt của môi trường trong thời gian dài.

Lao là một bệnh lây nhiễm nguy hiểm, hiện nay hàng năm số tử vong do lao còn cao, từ khi phát bệnh đến khi tử vong thì đã lây sang rất nhiều người khác, người thân sẽ là những người bị mắc đầu tiên. Tuy nhiên, ngày nay với sự phát triển của y học hiện đại, lao không còn là bệnh nan y, nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì bệnh lao có thể chữa khỏi hoàn toàn. Vì vậy, phát hiện sớm, chủ động truy vết không những cứu sống người bệnh mà còn giảm nhanh nguồn lây bệnh lao ra cộng đồng.

Trong phòng chống lao có 2 việc quan trọng là phát hiện nhanh người nhiễm, nguồn lây và phải điều trị để cắt đứt nguồn lây. Cũng giống như COVID-19, bệnh lao được chẩn đoán tốt nhất bằng xét nghiệm PCR. Một trong những xét nghiệm PCR được Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo sử dụng là GeneXpert để chẩn đoán vi khuẩn lao và xác định tính kháng thuốc Rifampicin một cách đơn giản với độ nhạy và độ đặc hiệu cao. Thời gian cho kết quả xét nghiệm nhanh, trong vòng 80 phút.

Để có thể phát hiện được nhiều ca mắc lao, hiện nay tại Việt Nam, Chương trình chống lao Quốc gia đã triển khai chiến lược “2X” (Xquang - Xpert). Chiến lược “2X” gồm chụp Xquang phổi và xét nghiệm đàm bằng kỹ thuật Gene Xpert.

Chiến lược “2X” đã phát hiện tích cực các ca mắc lao tại các cơ sở y tế và phát hiện chủ động ca lao và lao tiềm ẩn trong cộng đồng với kết quả thu được rất khả quan. Kết quả triển khai chiến lược 2X từ năm 2020 đến nay đã cho thấy là rất hiệu quả, giúp đã phát hiện 8.832 người mắc lao và 6.774 người nhiễm lao tiềm ẩn, góp phần đáng kể vào việc tăng cường phát hiện bệnh nhân lao, đưa người bệnh vào điều trị sớm, cắt đứt nguồn lây trong cộng đồng, giảm tỷ lệ mắc lao mới, giảm tỷ lệ tử vong đồng thời nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc khám sàng lọc bệnh lao sớm, đặc biệt là đối với các nhóm nguy cơ cao.

Bệnh nhân sau khi được chẩn đoán mắc lao sẽ được điều trị miễn phí thuốc chống lao.

Với sứ mệnh được chăm sóc người bệnh, nhằm hỗ trợ bệnh nhân/khách hàng phát hiện sớm bệnh lao phổi, năm 2022 Trung tâm Y khoa Phước An, hợp tác với tổ chức FIT trong Chương trình chống lao Quốc gia triển khai chiến lược 2X. Vì chi phí xét nghiệm Xpert khá cao nên người bệnh sau khi chụp phim X quang phổi có kết quả nghi ngờ nhiễm lao thì sẽ được xét nghiệm đàm bằng kỹ thuật Gene Xpert miễn phí.

 Bệnh nhân sẽ được bác sĩ của Phước An giải thích kỹ về xét nghiệm Gene Xpert và kết quả của xét nghiệm này tùy thuộc vào cách lấy mẫu đàm cho đúng, vì vậy bệnh nhân sẽ được các nhân viên lấy mẫu hướng dẫn cẩn thận.

Nếu kết quả Xpert dương tính thì bệnh nhân được xác định có nhiễm lao, sẽ được bác sĩ cấp giấy chuyển tuyến về trạm chống lao địa phương hoặc bệnh viện Phạm Ngọc Thạch tùy từng trường hợp cụ thể. Còn nếu kết quả Xpert âm tính thì bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng bệnh lý của người bệnh để kê toa thuốc điều trị, tư vấn hoặc hẹn tái khám theo dõi nếu cần.

Tổng kết hoạt động phát hiện sớm bệnh Lao Phổi tại Phước An (Số liệu được tính từ năm 2022 đến năm 2023)

BÁO CÁO SỐ CA XÉT NGHIỆM XPERT 

Tổng số bệnh nhân được lấy mẫu đàm tại 4 Chi nhánh của Phước An để làm xét nghiệm Xpert là 149 người thì có 32 bệnh nhân dương tính vi trùng lao, chiếm tỷ lệ là 21,5%.

 32 bệnh nhân có kết quả dương tính được bác sĩ chuyển tuyến điều trị lao phổi.